
تغذیه یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر سلامت، کیفیت و کمیت زندگی در همه موجودات است. از این رو شناخت نیازهای تغذیهای و تامین آنها به درستی میتواند تاثیر به سزایی در پیشگیری از بیماریها و افزایش طول عمر داشته باشد. این نیازها در موجودات مختلف بر اساس فیزیولوژی خاص آنها متفاوت بوده، آن چنان که در انسان نیازهای تغذیه بر پایه همه چیز خواری استوار است. با این توصیف سگها و گربهها به عنوان حیواناتی که در طبیعت شکارچی بوده و تغذیه خود را اغلب از شکار تامین میکنند، گوشت خوار میباشند؛ به این معنی که دستگاه گوارش آنها به خوبی برای گوارش پروتئین با منابع حیوانی تکامل یافته است.
از زمانی که سگها و گربهها همراهی با انسان را انتخاب کردند و از تغذیه طبیعی خود غافل ماندهاند، این مهم به دســت ما سپرده شد تا با شناخت و تأمین هرچه بیشتر نیازهای آنها همچنان که از بودنشان در کنار خود لذت میبریم سلامت و کیفیت زندگیشان را نیز تامین نماییم. در طول تاریخ و با تغییر نیاز ما به سگها و گربهها شیوه تغذیه آنها نیز تکامل یافته است. امروزه تنها انتظاری که ما از حیوانات خود داریم همراهی و لذت حاصل از بودن آنها در کنارمان است که ما را بر آن میدارد تا مناسبترین تغذیه را برای آنها انتخاب کنیم.
بسیاری از مردم فکر میکنند غذاهای خشک و تجاری کیفیت پایین تری نسبت به غذاهای خانگی دارند و از آنجایی که اشتیاق حیوانات شان به غذای خانگی و نرم بیشتر است، این را دلیل بر این موضوع میدانند. در حالی که واقعیت بر خلاف این است. دستگاه گوارش سگ ها و گربه ها متفاوت با انسان است و توانایی هضم نشاسته را تنها در زمان پخت کامل دار هستند؛ ولی در عوض توانایی بیشتری در هضم پروتئین و چربی با کیفیت بالا دارند.
نیازهای تغذیه ای سگ ها و گربه ها :
نیازهای تغذیهای سگ و گربه بر پایه رژیم گوشت خواری استوار است. پروتئین موجود در رژیم غذایی حیوانات باید از منابع با کیفیت و مناسب حیوانی و گاهی منابع گیاهی با ارزش تامین شود تا بتواند پاسخ گوی نیاز آنها به اسیدهای آمینه ضروری و پروتئین باشد.
در کنار پروتئین، چربی نیز از جایگاه بسیار با اهمیتی در هرم غذایی ســگها و گربهها برخوردار است، منبعی غنی از انرژی و در عین حال تامین کننده اسیدهای چرب ضروری به ویژه اسیدهای چرب امگا۳ زنجیره بلند ( EPA/DHA ) هم چنین باید درنظر داشته باشیم که منابع چربی بسیار با اهمیت هســتند، به طوری که روغن ماهی از کیفیت بســیار بالایی در این مورد برخوردار است.
کربوهیدرات برخلاف تصور عمومی به عنوان یکی از مهم ترین منابع تامین کننده انرژی، در صورت استفاده از منابع سهل الهضم و فرآیند کامل پخت میتواند نقش مهمی در تامین انرژی و کاهش کارکرد دستگاه گوارش ایفا نمایند. ویتامینها و مواد معدنی نیز از دیگر موارد با اهمیت در تغذیه سگ و گربه هستند که بسیاری از آنها از طریق منابع مختلف پروتئینی، کربوهیدراتی و چربی تامین میشوند و برخی از آنها هم باید به صورت مکمل بــه غذا اضافه شود.
تصورات غلط در تغذیه سگ و گربه :
بسیاری از مردم تصور میکنند که نیازهای تغذیهای سگها مشابه نیازهای انسان بوده، اما باید دانست که در واقع بسیاری از مسیرهای متابولیسمی سگها متفاوت با انسانها است و غذای انسان نمیتواند نیازهای آنها را تامین نماید. تغذیه با غذای انسان یا غذای بی کیفیت تر محتوی ضایعات کشتارگاهی، احشا و استخوان میتواند اثرات مخربی را در کوتاه مدت و طولانی مدت بر سلامت آنها بگذارد که از جمله این موارد میتوان بر مشکلات دستگاه گوارش از انسدادها گرفته تا التهاب پانکراس و نارسائیهای کبد، ناهنجاری های اسکلتی، چاقی و بسیاری از بیماری های دیگر که تغذیه نقش مستقیم و غیر مستقیم بر بروز آنها دارد، اشاره کرد. در یکی از مطالعات اخیر نشان داده شده است که تغذیه سگ ها با غذای خانگی میزان ابتلای آنها به سرطان سینه را افزایش میدهد.
حیوانات خانگی مانند ما انسان ها به ویتامین ها و مواد معدنی کمیابی نیاز دارند که در پخت در منزل نمیتوان آنها را فراهم نمود. هر وعده غذای حیوانات خانگی باید شامل پروتئین ، چربی ، کربوهیدرات ، ویتامین ها ، آهن ، پتاسیم ، کلسیم ، فسفر ، امگا ۳ و ۶ و ….. باید باشد که فقط در غذای خشک همه این مواد موجود میباشد. بنابر تحقیقاتی که تیم محققین دانشگاه دامپزشکی کالیفرنیا و دیویس انجام دادن، ۹۵ درصد غذاهایی که ما برای سگ خانگی درست میکنیم، حداقل ۱ ماده غذایی رو کم دارن و جالبه بدونین ۸۵ درصد از این غذاها توی چندین ماده غذایی کمبود دارن!
تهیه یک غذای خانگی بالانس شده برای سگ ها و گربه ها مستلزم مشاوره متخصص تغذیه بوده و بسیار هزینه بر و زمان بر است از این رو در تمامی کتاب های مرجع دامپزشکی اولویت تغذیه برای سگ و گربه، منابع غذای تجاری با کیفیت میباشد. این غذاها بایستی دارنده تاییدیههای معتبر جهانی مانند AAFCO ، تاییدیه اروپا و … باشند.
غذای تجاری با کیفیت یک غذای کامل و بالانس شده برای سگ و گربه میباشد که تمامی نیازهای غذایی آنها را شناخته و تامین مینماید. این غذا باید حداقل ۹۰ % حجم غذای روزانه را به خود اختصاص دهد و تشویقیها و غذاهای متفرقه تنها می تواند ۱۰% حجم غذای روزانه را تشکیل دهد.
ابهامات زیادی در مورد ترکیبات غذای تجاری وجود داشته که در ادامه به بسیاری از آنها پاسخ داده خواهد شد :
غذای تجاری با کیفیت یک غذای کامل و بالانس شده برای سگ ها و گربه ها می باشد که تمامی نیازهای غذایی آنها را شناخته و تامین می نماید.
منابع پروتئینی استفاده شده در غذاهای با کیفیت تجاری بسیار قابل اعتماد بوده و حتی در صورت استفاده از ترکیبات بای-پروداکت از قسمتهایی استفاده میشود که میزان باکتری بسیار پایینی داشته و تراکم بالای مواد مغذی را دارا میباشند مانند کبد، قلــب و… همچنین این ترکیبات به عنوان منبع اصلی پروتئین نبوده بلکــه برای تامین برخی مواد مغذی مورد نیاز از آنها استفاده میشود.
میزان پروتئین بر اساس تاییدیه AAFCO برای سگهای بالغ ۱۵ – ۳۰% ماده خشک و گربههای بالغ ۳۰ – ۴۵% ماده خشک است و مقادیر بالاتر هیچ مزیتی را ایجاد نمینماید بلکه در سنین بالا میتواند زمینه ای برای پیشرفت نارساییهای پنهان کلیوی ایجاد نماید. برخلاف تصور رایج در مورد حساسیت زا بودن گندم، این ماده منبع کربوهیدراتی بسیار با ارزشی بوده و تنها در موارد کمی موجب حساسیتهای گوارشی میشود. در عین حال ذرت نه تنها منبع غنی و سهل الهضم کربوهیدراتی میباشد بلکه جز معدود ترکیبات گیاهی بوده که حاوی پروتئین بوده و همین مسئله ارزش تغذیه ای آن را بیش از پیش افزایش میدهد.
دیگــر منبع کربوهیدراتی متداول برنج اســت که علاوه بر سهل الهضم بودن بالا منبعی بسیار متراکم و غنی میباشد. یکی از مهم ترین ترکیباتی که برای بهبود عمل کرد دســتگاه گوارش و تولید مدفوعی طبیعی در غذا استفاده میشود فیبرها هستند. فیبرها به دو دسته تقسیم می شــوند:
- فیبرهای محلول مانند فروکتوالیگوساکاریدها و اسفرزه که سرعت تخلیه معده را کاهـش داده و با جذب آب تولید مدفوعی طبیعی میکنند، در عین حال با تغذیه سلولهای روده بزرگ، سلامت آن را نیز تضمین مینمایند.
- فیبرهای نامحلول که عبور مواد غذایی از رودهها را تسهیل می کنند.
در بسیاری از موارد تصور میشود که حیوانات مانند انسانها نیاز به تنوع غذایی دارند که این مسئله کاملا اشتباه است. سگها و گربهها تعداد بسیار کمی جوانه چشایی در مقایسه با انسان دارا می باشند و همین مسئله اهمیت تنوع طعم را از بین میبرد در عین حال برای تضمین سلامت دستگاه گوارش و بهبود عادات رفتاری نیز نیاز است که حیوانات همواره از یک غذا در یک زمان خاص و در یک مکان و ظرف خاص تغذیه شوند.
آیا می تونیم از پا و اسکلت مرغ برای سگ ها استفاده کنیم؟ نه، اصلا!
این اشتباه که خیلی هم رواج دارد، باعث شده است سگهای زیادی آسیبهای جبران ناپذیری ببینند. اگر هرگز برای تغذیه سگ خودتان از اسکلت یا پای مرغ استفاده نکنیند چون این مواد هم برای سگتان ارزش غذایی ندارد و هم میتوانند آسیب های خطرناکی به او وارد کنند.
طبیعتا حیوانات غذای نرم و خانگی را بیشتر دوست دارند ولی آنها قوه تشخیص این را ندارند که با خوردن این غذا می توانند دچار سوء تغذیه شوند و شما به عنوان صاحبشان باید آگاه باشید.
یکی از ویژگی های غذای خشک، تراکم بالای انرژی و مواد مغذی است که میتوان در حجم کم در دسترس حیوان قرار گیرد، این ویژگی به خصوص برای دوران رشد که حجم دستگاه گوارش کم و نیازهای تغذیه ای بالاست بسیار کاربردی میباشد، در عین حال در نژادهای بزرگ که از اشتهای بسیار بالایی برخوردارند میتوان با حجم کم و متناسب غذای خشک با کیفیت تمامی نیازهای حیوان را تامین نمود. نکته دیگر اینکه مصرف غذای خشک با کیفیت نه تنها موجب تشکیل سنگهای ادراری نمیشود، بلکه در مواردی میتواند از سنگهای ادراری پیشگیری نموده یا آنها را درمان نماید.
در ابتدا عادت دادن حیوان به غدای خشک است که باید به تدریج باشد. هر برندی طعم خود را دارد که ممکن است یک سگ یا گربه دوست داشته باشد ولی سگ دیگر خیر. برای شروع به عادت دادن حیوانات خانگی خود بهتر است غذای خشک را با کنسرو یا غذای خانگی مخلوط کند و به تدریج غذای خشک را بیشتر کنید.
به خاطر داشته باشید که در زمان مصرف غذای خشک توسط حیوانتان آب کافی در اختیار او قرار گیرد زیرا مصرف غذای خشک مقدار مصرف آب حیوان را افزایش میدهد.